جواد تقی‌زاده فیروزجایی معاون فناوری و نوآوری دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری تسنیم، در خصوص شعار امسال و سرمایه گذاری برای تولید و نقش دانشگاه‌ها در محقق شدن این شعار گفت: نکته اول این است که باید به بحث سرمایه‌گذاری در تولید داخلی بپردازیم. سرمایه‌گذاری در تولید چندین معنا دارد. اول اینکه، وقتی شما می‌خواهید در یک تولیدی سرمایه‌گذاری کنید، صرفاً به معنی تولید محصول نیست. فرض کنید امروز در حال تولید محصولاتی مانند پرتقال یا زعفران هستید، اما اگر نتوانید از آنها بهره‌برداری کنید، یا نتوانید محصولات خام خود را در بازار جهانی بفروشید، یا بعضی از آنها را به محصولات پتروشیمی تبدیل کنید، در واقع کار شما ناقص خواهد ماند. این مثال را برای توضیح می‌زنم که سرمایه‌گذاری خود تنها به تولید محصول مربوط نیست.
سرمایه‌گذاری در تولید، بیش از یک مفهوم
وی ادامه داد: بخش مهمی از سرمایه‌گذاری شامل تولید دانش فنی، تربیت نیروی انسانی متخصص، و فراهم‌آوری سیستم‌های لازم برای بازاریابی و عرضه محصولات است که نهایتاً به تولید ناخالص داخلی کشور تبدیل می‌شود. این‌ها مولفه‌هایی هستند که در این زمینه مؤثرند.
تقی زاده فیروزجایی در پاسخ به این سوال که چه عواملی می‌تواند مؤثر باشد که ما شاهد همکاری دانشگاه‌ها در این زمینه باشیم؟ گفت: این موضوع به دو جنبه تقسیم می‌شود. یکی توانایی دانشگاه در ایجاد نیروی انسانی و دوم دانش فنی است که روی این دو عنصر تأثیر مستقیم دارد. در ضمن، دانشگاه‌ها می‌توانند به صورت غیرمستقیم نیز در سایر جنبه‌ها اثر بگذارند. به عنوان مثال، اگر یکی از توربین‌های نیروگاه ما خراب شود و نتوانیم از یک شرکت خارجی تعمیرات آن را انجام دهیم، اگر بتوانیم دانش و توانایی لازم برای تعمیر آن را درداخل کشور توسعه دهیم، در واقع هزینه‌های تولید انرژی را کاهش خواهیم داد.
معاون فناوری و نوآوری دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در ادامه تصریح کرد: بدین ترتیب، می‌توان گفت دانشگاه‌ها در تولید دانش فنی کمک زیادی به سرمایه‌گذاری می‌کنند. همچنین، امروزه کمتر کشوری را می‌یابید که تنها بر اساس محصولات خام خود ثروتمند باشد؛ کشورهای صنعتی مانند آلمان و چین اکثراً بر دانش فنی و ارزش‌افزوده محصولات خود تمرکز دارند. برای اینکه یک چرخه‌ی فناوری تأمین شود، نیاز به نیروی انسانی متخصص و ماهر داریم. به عنوان مثال، برای تولید یک محصول پتروشیمی، به مهندسان مکانیک، پتروشیمی، برق و کنترل پروژه نیاز است. از همین‌رو، دانشگاه‌ها باید نیروهای متخصص را تأمین کنند. شرکت‌های بزرگ مانند اپل و گوگل نیز معمولاً نیروی متخصص خود را از دانشگاه‌ها تأمین می‌کنند.
نقش دانشگاه‌ها در خلق نیروی انسانی متخصص
وی بیان داشت: بنابراین، دانشگاه‌ها باید بتوانند ارتباط مؤثری با صنعت برقرار کنند و خود را در راستای سندهای بالادستی جهت‌دار ببینند. یکی از جنبه‌های مهم دیگر این است که وقتی شما در محصولات کوچک سرمایه‌گذاری می‌کنید، می‌توانید به دانشجویان و اساتید از دانشگاه‌ها نیاز داشته باشید تا محصول جدیدی تولید کنند. مثلاً در دانشگاه ما ممکن است تیمی از دانشجویان و اساتید یک دستگاه فشارسنج یا قند خون تولید کنند. این همکاری‌ها در پشتیبانی از تولید و صنعت بسیار حائز اهمیت است. این‌ها را در حد مقیاس کوچک می‌شود تولید کرد و روی آنها سرمایه‌گذاری کرد. همچنین می‌توان از وام‌هایی که معاونت فناوری به شرکت‌های دانش‌بنیان در بستر پارک‌ها و مراکز فناوری می‌دهد، برای حمایت و سرمایه‌گذاری در این راستا استفاده کرد.
دانش فنی، جوهره‌ی تولید پایدار
تقی زاده فیروزجایی خاطرنشان کرد: نکته اینجاست که ما در اسناد بالادستی کشور به صنایع پیشرفته توجه ویژه‌ای داریم. امروزه صنایع بزرگ در کشورها نقش تعیین‌کننده‌ای دارند. پروژه‌های خرد هم مهم هستند، اما جهان به سمتی رفته که پروژه‌های علمی و صنعتی بزرگ، بسیار کلان شده‌اند و باید در سطح ملی آنها را پیش برد. اینجا نقش دولت بسیار مهم است. مثلا برای حل مسئله خودرو در کشور، نمی‌توان به یک دانشگاه اکتفا کرد. اگر کشوری بخواهد در حوزه خودرو خودکفا شود، نیاز دارد که حتی اگر یک دانشگاه بسیار بزرگ هم در این پروژه دخیل باشد، تمام متخصصان مورد نیاز را تامین کند.
همکاری دانشگاه و صنعت/ دیالوگ با دولت
معاون فناوری و نوآوری دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی گفت: پروژه‌های بزرگ علمی در جهان، مانند آزمایشگاه شتاب‌دهنده، پروژه‌هایی هستند که کشورهای زیادی در آن مشارکت دارند و حتی کشورهای صنعتی هم نمی‌توانند آنها را به تنهایی پیش ببرند. در این قسمت از سرمایه‌گذاری، که سرمایه‌گذاری کلان است، نمی‌توان انتظار داشت که دانشگاه به تنهایی وارد عمل شود. دانشگاه می‌تواند نیروی انسانی و دانش فنی را تامین کند، اما من همیشه تاکید می‌کنم که برای سرمایه‌گذاری، به خصوص در قسمت کلان، دولت باید این مسئله را به عنوان یک پروژه کلان و بزرگ ببیند و آن را بین دانشگاه‌های مختلف با پتانسیل‌های مختلف تقسیم کند. در اینجا نقش دولت، وزارتخانه‌ها، معاونت‌های ریاست جمهوری و نهادهای نظامی اهمیت پیدا می‌کند.
جنگ شناختی و تأثیر آن بر سرمایه‌گذاری
وی یادآور شد: مدیریت این پروژه و تخصیص و تقسیم منابع مالی، چیزی نیست که یک دانشگاه به تنهایی بتواند انجام دهد. این سرمایه‌گذاری برای مقیاس‌های بزرگ، نیازمند نقش‌آفرینی نهادهای کشوری است. علاوه بر دانش فنی و نیروی انسانی که دانشگاه‌ها مستقیماً درگیر آنها هستند، یک بخش دیگر، بخش اجتماعی است. متاسفانه، اگر میزان سرمایه‌ای که ایرانی‌ها به خاطر ترس از فشارهای روانی و استرسی که به خاطر بالا رفتن قیمت دلار و احتمال وقوع جنگ دارند را در نظر بگیریم، متوجه می‌شویم که ما در یک جنگ شناختی تمام‌عیار قرار داریم.
تقی زاده فیروزجایی با اشاره به اینکه ما دو دسته سرمایه‌گذاری داریم، اظهار داشت: در دانشگاه‌ها ما در جاهای مختلفی فعالیت می‌کنیم و باید توجه داشته باشیم که گردش مالی دانشگاه‌ها ممکن است نسبت به یک مرکز تجاری کمتر باشد؛ اما مرجعیت فکری که در دانشگاه‌ها وجود دارد، واقعاً می‌تواند جامعه را تحت تاثیر قرار دهد. به خاطر داریم که چه اثراتی از زمان انقلاب تا کنون، دانشجویان در صحنه‌های مختلف، نظیر 16 آذر، یا حتی در دوران جنگ و پس از آن، داشته‌اند. این تاثیرها به وضوح نمایان است و نشان می‌دهد که دانشگاه‌ها ممکن است از نظر مالی در برخی موارد در مرتبه کمتری قرار داشته باشند، اما اثرگذاری آنها غیرقابل انکار است.
نیاز به همت جمعی/ موفقیت در گرو همکاری
معاون فناوری و نوآوری دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در ادامه افزود: دانشگاه نه تنها در تولید دانش فنی و تربیت نیروی انسانی موثر است، بلکه می‌تواند به شکل‌گیری و تقویت جریان‌های فکری کمک کند. این سرمایه عظیمی که در کشور داریم، چه به شکل نقدینگی و چه ارز و طلا، باید در جهت درست مورد استفاده قرار گیرد و مردم باید بتوانند آنها را به سمت تولید ملی هدایت کنند. این موضوع واقعاً اهمیت زیادی دارد و می‌تواند به تقویت سرمایه‌گذاری در کشور کمک کند. به معنای واقعی کلمه، امسال باید سرمایه‌گذاری در تولید داخلی را تقویت کنیم. همه این موارد به همکاری‌های مؤثر میان دانشگاه و صنعت، از جمله ارتباط با صنعت، بخش فناوری دانشگاه و دفترهای مربوطه مرتبط است.
وی در پایان گفت: به عقیده من، امسال می‌تواند نقش دانشگاه‌ها در این عرصه بسیار چشمگیر باشد، اما واقعاً به همت دولت و نهادهای حاکمیتی نیاز داریم که بتوانیم این ظرفیت‌های عظیم را فعال کرده و به بهره‌برداری برسانیم. امیدوارم که با تلاش مشترک، امسال بتوانیم پیشرفت‌های قابل توجهی داشته باشیم.
